Ook hogeropgeleiden lezen liever eenvoudige taal   

“De tekst mag niet te simpel worden hoor, dan voelen onze lezers zich niet serieus genomen!” Dat horen we regelmatig van opdrachtgevers, zeker als we teksten schrijven voor hogeropgeleiden. Maar dat is niet waar, blijkt nu. Samen met senior onderzoeker Henk Pander Maat (Universiteit Utrecht) bewees ik het tegendeel.  

Voor ons onderzoek lazen 657 deelnemers van verschillende opleidingsniveaus een brief van een bank of zorginstelling. De brief van de bank was voor klanten die een tekort op hun rekening moesten aanvullen; de brief van de zorginstelling vertelde familieleden over bezoekregels in coronatijd.

Van elke brief maakten we een versie met eenvoudige woorden en een variant met complexe, vaak formele woorden. Bijvoorbeeld ‘meteen’ versus ‘spoedig’ en ‘moeten’ versus ‘dienen’. Ook maakten we een versie met eenvoudige zinnen en een variant met complexe zinnen. De complexe zinnen maakten we langer, passiever en met meer tangconstructies. Bijvoorbeeld ‘om uw tekort aan te vullen, is speciaal voor u schuldrekening 6437902 aangemaakt’ tegenover ‘we openen voor u een nieuwe rekening met nummer 6437902. Deze rekening is gemaakt om uw schuld af te betalen.’

De deelnemers kregen een vragenlijst waarmee ze één van de briefvarianten konden beoordelen. Zo zagen we welk effect eenvoudige woorden en zinnen hebben op tekstbegrip, tekstwaardering en oordelen over de schrijver.

Met eenvoudige woorden kom je vriendelijker over

De deelnemers begrepen de brieven met simpele woorden beter. Ook vonden zij de afzender vriendelijker. De simpelere brief van de zorginstelling werd vooral door hogeropgeleiden beter begrepen. Door simpel taalgebruik waren zij ook meer overtuigd van de boodschap. Hogeropgeleiden waren daardoor gemotiveerder om zich aan de coronaregels – die in deze brief staan – te houden.

Het opknippen van zinnen lijkt minder effectief

Eenvoudige zinsbouw had alleen in de brief van de zorginstelling effect. Dit effect was er vooral bij hogeropgeleiden. Door simpele zinnen waren zij meer overtuigd van de boodschap. Hogeropgeleiden vonden de afzender oprechter gemotiveerd om ze te helpen, vriendelijker en deskundiger.

Lezers voelen zich niet beledigd door simpele taal

Ook interessant: we vinden géén effecten voor de mate waarin deelnemers zich gerespecteerd voelen. Eenvoudige taal maakt vooral een warme indruk. En hogeropgeleiden zijn daar nog iets gevoeliger voor dan lageropgeleiden. Er is dus geen enkele reden om aan te nemen dat lezers zich niet serieus genomen voelen door simpel taalgebruik.

Wil je het volledige onderzoek lezen? Download dan het onderzoek ‘Kan een tekst te simpel zijn? Hoe lager en hoger opgeleiden oordelen over eenvoudige taal.’